Mensen die op de dertiende verdieping in hun winterjas achter de computer zitten. Of in de zomer juist niet weten hoe ze het koeler moeten krijgen. Het komt voor, ook in Zuidas. Hetgeen gepaard gaat met de nodige kritiek op de duurzame energieleveranciers. Want zij leveren toch warmte? En als hoogzomer is juist verkoeling? Engie is zo’n duurzame energieleverancier. Landelijk beheert het bedrijf in Nederland dertig installaties voor warmte- en koudeopslag, kortweg WKO. In Zuidas bevinden zich onder andere installaties onder de gebouwen ten westen van het Gustav Mahlerplein en aan de zuidwestrand van het Beatrixpark. De essentie van WKO is dat water in diepere bodemlagen wordt benut om de temperatuur in een gebouw te regelen. In de zomer slaat een WKO-installatie warm water op, dat in de winter wordt gebruikt om te verwarmen. In de winter gebeurt het omgekeerde: het koude water kan in de zomer zorgen voor verkoeling. ‘Het zijn mooie systemen’, zegt Karel Mulder, contractmanager van WKO-installaties bij Engie. ‘Er is maar een klein beetje elektriciteit nodig om het water uit de bronnen in de grond op de gewenste temperatuur te krijgen. Als je daarvoor groene energie gebruikt, verwarm je dus energieneutraal.’
Bekijk hoe het werkt
Toch hebben gebruikers wel eens klachten. Hoe komt dat? Het ligt niet aan de installaties zelf, meent Mulder. Toen de eerste op de markt kwamen, was er wel veel kritiek. ‘Maar de afgelopen tien jaar is er veel verbeterd. Het grootste deel van de installaties werkt gewoon goed.’ Volgens Mulder is er nog wel een ander probleem: er wordt niet altijd goed met de installaties omgesprongen. Een WKO-installatie in een gebouw bestaat uit twee buizen. In de winter levert de ene buis water van 43 graden Celsius en voert de andere buis het water tien graden koeler terug. Met de juiste installaties binnenin het gebouw is dat genoeg om elke ruimte comfortabel te maken. Als het weer buiten niet te extreem wordt tenminste. Engie maakt over de uitwisseling van water op de juiste temperaturen contractafspraken met de beheerder, ontwikkelaar of eigenaar van een gebouw. Maar toch gaat het daar nogal eens mis. ‘Wij krijgen regelmatig te hoge temperaturen terug, vooral op maandagen’, zegt Mulder. ‘Dat komt doordat gebouwen dan te veel energie vragen om het hele gebouw snel op temperatuur te krijgen. Het terug geleverde water is dan te warm, met als gevolg dat het systeem niet goed functioneert. Dit probleem is te voorkomen door de temperatuur niet te veel te laten zakken in het weekend en door het opwarmen al bijvoorbeeld ‘s ochtends vroeg om 4.00 uur te laten beginnen in plaats van om 6.00 uur.’ Een beheerder van een gebouw ervaart zo’n maatregel soms als energieverspilling. Hij denkt dat hij de energiekosten omlaag kan krijgen door zijn gebouw pas wat later te verwarmen. Niet dus.
Averechtse besparingen
Er zijn meer van dit soort ‘besparingen’ die een goede de werking van WKO-installaties belemmeren. Als een nieuwe vloerverwarming wordt aangelegd bijvoorbeeld. ‘Wij adviseren altijd om de buizen vier centimeter van elkaar af te leggen’, legt Mulder uit. ‘Als ze dan, om aanlegkosten te besparen, twaalf centimeter uit elkaar worden gelegd, krijg je koude vlakken.’ Ook op de ‘na-verwarming’ wordt soms bezuinigd. Na-verwarming is nodig in grote gebouwen met lange buizen. Een aanvullende energiebron moet dan zorgen dat de thermische warmte niet te snel afkoelt. Mulder: ‘Als je in dat soort gebouwen niet na-verwarmt zitten de mensen op de dertiende verdieping dus met de jassen aan.’ Luchtfilters schoonmaken of vervangen is nog zo’n voorbeeld. Het lijkt een makkelijke besparing om dat niet vier, maar twee keer per jaar te doen. Tot de verwarming hapert. ‘En dan worden wij gebeld’, zegt Mulder. Regelmatig stuurt Engie bij de beheerder van een gebouw een ‘WKO-machinist’ langs om te kijken wat er scheelt, om uit leggen hoe het systeem optimaal kan functioneren en om alles weer recht te zetten. ‘Jullie hadden gelijk, het werkt weer perfect’, hoort Mulder dan na afloop.
Niet boven aan het lijstje
Mulder en zijn collega Michiel Burggraaff, marktsegmentmanager Commercieel Vastgoed, snappen wel dat hun advies niet altijd wordt nageleefd. ‘Een beheerder wordt door de belegger of eigenaar van een gebouw aangesteld om álles te regelen’, zegt Burggraaff. ‘Dus ook de elektriciteit, de receptie, bouwkundige zaken, afval en commerciële verhuur, om maar wat te noemen. Hij is altijd bezig met calamiteiten, en dan vooral de meest urgente. Als een WKO-installatie dus wel werkt, maar niet súpergoed, staat dat niet bovenaan zijn lijstje.’
Nieuwe gebruiker
En dan is er ook nog vaak een wisseling van de wacht in de gebouwen. Als na een bezoek van een van de ‘wko-machinisten’ de binneninstallaties en buiteninstallaties weer goed op elkaar zijn afgestemd, is dat soms maar van korte duur. Er komt bijvoorbeeld al snel een nieuwe gebruiker die zijn verdieping weer vanaf casco moet inrichten met na- en vloerverwarming. Of de beheerder van een gebouw verandert, na een contract van vaak maar een of twee jaar. Mulder en Burggraaff zien hier niet meteen een oplossing voor, maar benadrukken dat het steeds beter gaat. ‘Als iedereen snapt wat je wel en niet van de mooie én trage systemen kunt vragen, kunnen straks nog veel meer gebouwen energieneutraal worden verwarmd en gekoeld.’
Delen via
Geef uw mening
WKO is duurzaam maar vooral ook duur door alle meelopende kosten met betrekking tot die installatie: Engie 64,00 onderhoud Summertime 28,91 Innax warmtepomp 38,12 Nuon woning en garage 18,33 totaal 139,36 p/mnd