skip to main content
Risicovolle bomen kappen, nieuwe planten

Veiligheid gaat voor ecologie. Dat levert in Amsterdam soms moeilijke keuzes op, vertelt projectleider Wim van Oirsouw. Hij houdt als verantwoordelijke voor de inspectie van de bomen in Amsterdam alle 300.000 exemplaren goed in de gaten. Als de veiligheid in het geding is, moet hij opdracht geven om te kappen. Vooral bij de volwassen, soms monumentale bomen is dat een lastige beslissing. ‘Kleine boompjes zijn gevoelsmatig minder pijnlijk om weg te halen dan bomen die een prominente plek innemen op een plein. Bomen die ‘alles hebben gezien, reconstructies hebben meegemaakt, die een herkenningspunt zijn en waar mensen zich al jarenlang mee verbonden voelen.’ Helaas zijn juist veel oude, volgroeide bomen gevoelig voor graafwerkzaamheden, ziektes en extreme weersomstandigheden. Ze kunnen dan een bedreiging gaan vormen voor de veiligheid van de omgeving. En veiligheid heeft de hoogste prioriteit, zegt Van Oirsouw. ‘We hebben een wettelijke zorgplicht. De gemeente moet er alles aan doen om de veiligheid in de openbare ruimte te garanderen. Vooral op locaties met veel verkeersbewegingen inspecteren we de bomen daarom jaarlijks.’

Canadese populieren

Dit jaar telt de lijst van te kappen bomen in geheel Amsterdam 1.796 exemplaren. Een aantal daarvan staat in Zuidas. Er zijn al enkele bomen gekapt in het Beatrixpark, in Kop Zuidas (het gebied ten oosten van de Europaboulevard, tegenover de RAI) en bij het Jaagpad. In de zomervakantie gaan er nog wat bomen weg achter de scholen aan de Fred. Roeskestraat. Er is een kaart gemaakt (op basis van een inspectie van de helft van alle bomen in Amsterdam) waarop de betreffende bomen te vinden zijn. Vooral de Canadese populier heeft het moeilijk. Van de circa 7.000 exemplaren in de stad moeten er bijna 1.000 worden vervangen. Voor de Canadese populieren is een aparte kaart gemaakt. ‘Dat zijn snelle groeiers met een zwakke houtweefselstructuur’, zegt van Oirsouw. ‘Dat maakt dat de takken snel kunnen afbreken, zelfs als het windstil is.’ Canadese populieren staan daarom onder extra streng toezicht. Dat bomen niet onverwoestbaar zijn, werd pijnlijk duidelijk toen ruim 200 stuks omwaaiden tijdens de storm van 6 juni.

Zomer in het Beatrixpark

Kabels en leidingen

Verrassend vindt Van Oirsouw de kap niet. ‘Het is niet vanzelfsprekend dat bomen in de stad goed groeien. Ze horen van nature thuis in het bos, dáár zijn de omstandigheden optimaal. Daar zitten bijvoorbeeld geen kabels en leidingen in de grond, de kroon hoeft er niet te worden gesnoeid zodat er nog auto’s onderdoor kunnen rijden en de aarde is er luchtig, vochtig en zit vol met voedingstoffen.’ Dat is in de stad wel anders. De bodem zit vaak vol puin en zand en wordt ook nog eens platgedrukt door het zware verkeer en de bestrating bovenop waarover het water zó wegloopt richting riool. De Amsterdamse bomen moeten dus goed verzorgd en in de gaten gehouden worden. Van Oirsouw: ‘Rotting in de stamvoet of een probleem met de wortels kan een fantastisch ogende boom toch heel breukgevoelig maken.’

Herplanten

Het goede nieuws is dat alle gekapte en omgewaaide bomen worden herplant. In Amsterdam geldt namelijk een herplantplicht. Voor elke gekapte of omgewaaide boom moet er een terugkomen, het liefst op dezelfde plek of zo dicht mogelijk in de buurt. Dat is soms best een uitdaging, vooral in Zuidas, weet Van Oirsouw. ‘Veel verhard oppervlak en veel gebouwen, met dus veel kabels en leidingen, maken het moeilijker voor bomen.’ De herplant – stadsbreed – lukt overigens niet in één jaar. Daarvoor zijn het er, mede door de storm, te veel. De bedoeling is om ze in fases te herplanten. Het duurt dus wat langer, maar voor alle gekapte bomen komt een nieuw exemplaar terug.

Lente op het Zuidplein. Niet alle bomen hebben de droogte van 2018 overleefd

Zuidplein

Van een andere orde is het verwijderen van acht bomen die op het Zuidplein staan. Dat gebeurt op zaterdag 6 juli 2019. De bomen daar staan in bakken, daaronder bevindt zich de fietsenstalling. De bomen vereisen meer zorg dan bomen die in de volle grond staan. Bovendien is hun groeiruimte beperkt, hetgeen hun levensduur verkort. In dit geval is de droge zomer van vorig jaar een aantal bomen fataal geworden. In het plantseizoen (najaar) komen er nieuwe bomen voor in de plaats. Tegelijkertijd krijgt het watergeefsysteem in de bakken een onderhoudsbeurt en verbeteren we de grond.

Geef uw mening

Margreet Overberg

Water geven blijft een probleem: zie ook het drama met de verdroogde tulpenbakken dit voorjaar. Een paar jaar geleden reed er nog wel eens zo’n tractor rond die water uit de Boelegracht haalde en daarmee de bloembakken (die we toen nog sporadisch hadden) en de boombakken van water voorzag. En nieuwe aanplant heeft zeker, ook in herfst en winter, extra water nodig.

Peter Wessels

Wellicht is het beter om vooral in het begin bij die nieuw aangeplante bomen één keer extra per week handmatig water te geven zodat die bomen volgend jaar niet weer het loodje heben gelegd. Watersystemen weigeren vaker dan gemiddeld!

Sascha

Is er ook een kaart waar alle Canadese populieren op staan? Ik zie op dat het op deze kaart maar helft van de geïnventariseerde populieren is.

Kim | Amsterdam Zuidas

@Sascha De volledige kaart met Canadese populieren is <a href="https://maps.amsterdam.nl/canadese_populieren/" rel="nofollow">hier te vinden</a>.

Sascha

Ik lees dat er ‘wat bomen’ aan de Fred. Roeskestraat gekapt worden, op de kaart zie ik er maar 1... Klopt die kaart wel?

Redactie

Hoi Sascha, je moet naar beide kaarten kijken (de linkjes staan in dit bericht). Wij tellen dan rond de Fred. Roeskestraat 1 treurwilg (Salix sepulcralis `Chrysocoma`), 1 zuilbeuk (Fagus sylvatica `Dawyck`), 1 es (Fraxinus excelsior) en 2 Canadese populieren (Populus x canadensis `Robusta`).

Jan Veen

De bomen zijn in de vroeger floriade in het jaar 1972.