Architect Winy Maas over zijn Valley

Als medeoprichter van bureau MVRDV loopt Maas weliswaar al een tijdje mee, toch is Valley zijn eerste creatie in Zuidas. Eerder zette hij voetafdrukken neer in bijvoorbeeld Spanje en Korea. Dichterbij maakte hij onder meer het ontwerp van de Markthal in Rotterdam. In kringen is Maas beroemd en berucht. ‘Haha, een “rocksterarchitect”? Nou, zo zie ik dat niet hoor. Ik vind mezelf wel iemand die ideeën heeft en daar honderd procent achterstaat. Dat ik daardoor soms een wat felle indruk maak, komt doordat ik achter mijn visie sta. Ik wil de wereld wat brengen, juist door niet mee of achteraan te lopen.’

Valley, waarvan Maas in 2013 het ontwerp maakte, is een uitgesproken resultaat van zijn visie. ‘Als architect vind ik het interessant om een spanningsveld op te zoeken. In het ontwerp van Valley hebben we dat vertaald door in het ontwerp zowel de toekomst als het verleden een plek te geven.’ Zeker in 2013 was Zuidas nog geen levendige stadswijk. ‘We wilden met ons ontwerp iets maken dat afweek van de glimmende kantoorkolossen die Zuidas domineerden. Zodoende kwamen we op het idee van een gebouw waarbij de strakke glazen spiegelwanden het oude Zuidas vertegenwoordigen en het gebouw hiermee met dit Zuidas verbinden. De grillige vormen die er als het ware zijn ‘uitgehakt’ en het vele groen geven dan weer een doorkijk naar de toekomst van Zuidas.’ Oorspronkelijk geschoold als landschapsarchitect wist Maas goed wat groen voor een gebouw kan doen. ‘En het was natuurlijk geweldig dat wereldvermaard tuinarchitect Piet Oudolf zich bij ons team aansloot.’

Daarbij wilde Maas ook een zekere intimiteit aan Valley toevoegen. Best een uitdaging gezien de omvang van het gebouw, dat zo’n 75.000 m2 meet. Toch is het gelukt, afgaande op de artist impressies. Vooral de terrassen en trappen met de bomen, planten en bloemen dragen bij aan die intimiteit. Opvallend genoeg is het ‘menselijke’ gebouw grotendeels door de computer ontworpen. ‘Al is het eerste ontwerp wel met de hand gemaakt en altijd de leidraad gebleven. Maar als je zo veel verschillende vormen wilt toevoegen, moet je daar digitale modules op loslaten. Anders kost het teveel tijd en teveel geld. Door computer berekende constructies kun je grotendeels van tevoren laten maken en ter plekke in elkaar zetten. Bovendien kun je met computermodellen vormen zoeken die het best bestand zijn tegen wind en andere elementen. En die passen bij het budget. Zonder computer en deze manier van ‘scripting’ was Valley niet tot stand gekomen en niet rendabel geweest. Het klopt dus dat die grillige vormen het optimale resultaat zijn van modellen en simulaties.’

De afgelopen jaren kwam Maas regelmatig langs om de bouw van Valley live te zien. ‘Het is altijd heerlijk om te zien hoe een idee tot leven komt. Maar we hebben in de bouwfase nog wel moeten ingrijpen. Bijvoorbeeld toen de eerste witte test kozijnen geplaatst werden. Dat was even schrikken. Hoewel we het wel zo bedacht hadden kreeg het gebouw meteen een soort ‘Benidorm-uitstraling’. Gelukkig kon dit nog aangepast worden. En nee, dat kan niet altijd. Wat dat betreft heeft zowel ontwikkelaar EDGE als de Bouwcombinatie Valley zich altijd flexibel opgesteld.’ Daar komt bij dat er veel tijd zit tussen het ontwerp en de realisatie. In die tijd komen er nieuwe technieken en materialen op de markt. ‘Natuurlijk hebben we nu meer inzichten dan in 2013, maar dat hoort bij ons vak.’

Nu breekt de tijd aan waarin Maas het ontwerp moet loslaten, vindt hij zelf. ‘Dat vind ik het mooie aan creëren. Valley is misschien wel uit onze koker gekomen, maar mensen hebben er nu al een eigen verhaal bij. Denk aan de bouwer die hier jaren aan heeft gewerkt en aan de bewoners die hier hun eigen herinneringen gaan maken.’ Dat Valley straks ook openbare functies krijgt, vindt Maas niet alleen mooi, maar ook belangrijk voor de ontwikkeling van Zuidas. ‘Als je wilt dat Zuidas een aantrekkelijke buurt wordt voor iedereen, moet je daartoe uitnodigen. Ik denk dat Valley daar met de openbare ruimtes, een museum en de skybar aan bijdraagt. Dat geldt overigens ook even verderop voor Tripolis-Park, waar we het ontwerp voor hebben gemaakt. Wederom zie je hier een verschuiving van kantoor naar verschillende functies. Een plek waar werken, wonen en verblijven worden gecombineerd. Als men wil dat Zuidas zicht ontwikkelt tot een stadswijk, dan moet je hiermee doorgaan. En volgens mij gebeurt dat ook, want ik zie dat de gemeente hier veel tijd en moeite insteekt. Wat mij betreft mag de architectuur alleen nog wel wat spannender. Meer kleur, meer diversiteit en meer “dialoog”, dat moet toch kunnen.’