Zuidasdok rapporteert over tweede helft 2023

Lees de aanbiedingsbrief aan de Tweede Kamer

Station Amsterdam Zuid

De stationsvernieuwing is in volle gang. De uitvoeringsmijlpalen zijn conform planning gehaald. In de tweede helft van 2023 is – na het inschuiven van weer twee dakdelen – een belangrijk punt bereikt: de start van het ontgraven van de extra stationspassage. Na vier jaar bouwen aan het dak was het in september tijd voor het weghalen van 50.000 kuub zand onder de snelweg, metro- en treinsporen. Een precies werk dat enkele keren kort is stilgelegd vanwege verzakkingen van het spoor dat bovendeks in gebruik bleef. In de zomer van 2024 worden de laatste twee dakdelen ingeschoven waarna graafmachines een volledige doorgang kunnen realiseren. In september vond een belangrijke mijlpaal plaats met het contractueel opdragen van de verhoging en verbreding van de bestaande stationspassage aan Bouwcombinatie Nieuw-Zuid.

Tunnel

De aanbesteding voor de tunnelbouw is in juli 2023 gestart. In oktober is bekend geworden dat twee partijen zich hebben aangemeld: een consortium van Hochtief, Züblin en Dura Vermeer en een consortium van Van Hattum en Blankevoort. Op 31 oktober startte de dialoogfase, twee van de in totaal vijf dialoogrondes hebben inmiddels plaatsgevonden. Eind juli 2024 zal aan één van beide partijen het werk voorlopig worden gegund. De tweede helft van 2023 is verder benut om op diverse plekken de ondergrond functievrij te maken voor de toekomstige tunnelbouw. Zo zijn op de Parnassusweg kabels en leidingen weggehaald, zijn pal naast het WTC groutankers verwijderd en is de uitblaasopening van de parkeergarage verplaatst. Hoewel de locaties drukbezocht zijn, zijn de werkzaamheden nagenoeg zonder klachten of meldingen verlopen.

Knooppunt De Nieuwe Meer

Bouwcombinatie TriAX (Besix, Dura Vermeer en Heijmans) is gestart met het definitief ontwerp van de reconstructie van knooppunt De Nieuwe Meer. Tegelijkertijd vond buiten onder meer bodemonderzoek plaats ter voorbereiding op de start uitvoering in 2024. Ook zijn er gesprekken gevoerd met eigenaren van ligplaatsen in de Nieuwe Meer en met woonbootbewoners aan de Schinkel die geraakt worden door reconstructie van het knooppunt.

Op verzoek van de gemeente Amsterdam is een impactanalyse uitgevoerd naar de realisatie van aanvullende en hogere geluidsschermen aan de A10 West en Zuid voor de ontwikkeling van het Schinkelkwartier. Uit de impactanalyse blijkt dat het, zonder gevolgen voor de planning, mogelijk is om deze geluidsschermen te plaatsen. Een tweede impactanalyse betreft een verzoek van Rijkswaterstaat en houdt verband met aangescherpte eisen aan stalen vallen van bruggen. Deze analyse zal in de komende maanden inzicht geven in de gevolgen van de gevraagde aanpassing. Tot slot is gestart met de aanbesteding van bijna 3000 bomen die worden geplant na de reconstructie van de knooppunten De Nieuwe Meer en Amstel.

Knooppunt Amstel

Voor knooppunt Amstel richtte het werk zich op de voorbereiding van de start aanbesteding. De raming is aangepast aan de extreme prijsontwikkeling en de huidige marktsituatie. Overlap met de aanbesteding van Tunnel wordt tot een minimum beperkt door de gegadigden voor de dialoogfase pas te selecteren nadat de opdrachtnemer voor Tunnel is bepaald.

Extreme prijsontwikkeling en markteffecten

Parallel aan de voortgang van de Zuidasdokprojecten stond de tweede helft van 2023 in het teken van zorgen over de oplopende kosten door de extreme prijsontwikkeling. In de eerste helft van 2023 benoemde Zuidasdok financiële tegenvallers als gevolg van de hoge inflatie. De Zuidasdokprojecten kennen alle een jarenlange looptijd en doen een fors beslag op kostbare bouwmaterialen en energie. Dat maakt dat het effect van de extreme prijsstijgingen op de prognose van de eindkosten groot is. In de vorige halfjaarrapportage is de verwachting uitgesproken dat de spanning tussen de prognose van de eindkosten en het budget hierdoor kon gaan oplopen tot een bedrag van 600 M€ tot 800 M€. Deze verwachting is ongewijzigd. In de vorige rapportage is hiervan reeds 386 M€ in de financiële prognose opgenomen. In deze rapportage wordt hieraan 246 M€ toegevoegd, veroorzaakt door extra uitgaven voor het contractueel opdragen van de verbouwing van de bestaande stationspassage en door herijking van de raming van knooppunt Amstel. In zijn totaliteit neemt hiermee het verschil tussen het beschikbare budget en de prognose van de eindkosten toe tot 632 M€. Daarnaast moet rekening worden gehouden met een risico op hogere aanbiedingen als gevolg van markteffecten die spelen op het moment van de marktbenadering (ca. 150 M€). Dit beeld sluit aan bij de eerder gemelde verwachtingen. Zuidasdok is gevraagd om scenario’s uit te werken die eventueel kunnen worden ingezet om kostenstijgingen te voorkomen. Daarbij worden de consequenties in beeld gebracht zodat de opdrachtgevers afgewogen keuzes kunnen worden. Dit onderzoek is meer dan een kale rekensom. Voor een gedegen besluit is nodig dat de kostenbeheersing wordt gerelateerd aan de doelstellingen van Zuidasdok (doorstroming A10, capaciteitsvergroting van het OV, meer ruimte en kwaliteit in de stad) en de consequenties voor raakvlakprojecten zoals de gebiedsontwikkeling Zuidas en de verschuiving van het internationaal treinverkeer naar station Amsterdam Zuid. Toegewerkt wordt naar een bestuurlijk besluit in de eerste helft van 2024.

Ontwikkelingen risico’s

Van de top 10 programmarisico’s van Zuidasdok zijn er in deze verslagperiode twee gestegen. Het risico ‘Actuele prijs- en marktontwikkelingen leiden tot toename van budgetspanning en druk op planning’ is gestegen, gezien bovengenoemde ontwikkelingen, en blijft het toprisico. Het tweede risico betreft de toenemende druk op het wegen- en spoornetwerk door werkzaamheden in de regio, waardoor uitvoeringsperiodes met buitendienststellingen en afsluitingen lastiger te krijgen zijn. Daarnaast blijft Zuidasdok zorg houden over het beschikbaar krijgen van voldoende werkterreinen.