Fraaie doorkijkjes in Pakhuis De Zwijger

Directeur Zuidas David van Traa mocht de avond openen en deed dat met een animatiefilmpje van Zuidasdok. Het duurt nog even voordat dit enorme infrastructuurproject is voltooid, maar dat de A10 Zuid hartje Zuidas onder de grond verdwijnt, dat er een nieuw station Amsterdam Zuid komt en dat het stationsgebied een groen verblijfsgebied wordt – dat staat vast. Van Traa benadrukte dat Zuidas geen ‘laissez-faire’-ontwikkeling is, maar een ontwikkeling op basis van een visie (pdf). Daarin staan water en groen, fiets en openbaar vervoer, en een levendige, internationaal georiënteerde werk- én woonwijk centraal, naast een nog betere bereikbaarheid. Aan de hand van schetsen liet hij zien hoe er de komende tien jaar nog een miljoen vierkante meter gebouwd gaat worden. Dat betekent dat Zuidas nu pas op de helft zit van de opgave die in 1998 door de gemeente is gegeven. Driekwart van wat er nog wordt gebouwd, bestaat uit woningen en voorzieningen.

Hoewel architectuurliefhebbers nu al graag een kijkje komen nemen in Zuidas, illustreerde Jan Hein Tiedema, algemeen directeur van OVG Real Estate, dat er in de nabije toekomst serieus spektakel bij komt. Om precies te zijn op 6 april 2021 (Tiedema zei het uit zijn hoofd) wordt Valley opgeleverd. De architectuur van het gebouw symboliseert volgens Tiedema bijna letterlijk de doorbraak van zakendistrict naar een wijk waar mensen graag wonen en van cultuur en andere voorzieningen genieten. ‘Harde’, zakelijke gevels zijn ‘opengebroken’ en maken ruimte voor verticale tuinen en openbare voorzieningen tot en met de tweede verdieping. Valley belooft een enorme blikvanger én publiekstrekker te worden.

Aanstekelijk was de presentatie van RAI-directeur Paul Riemens. ‘Ik fiets iedere dag naar de RAI en dan zie ik dingen die echt niet kunnen.’ Hij doelde op de enorme parade aan leveranciers die dagelijks voor onmogelijke situaties zorgen in met name de Wielingenstraat. De wazigheid van zijn foto’s weet hij aan de luchtvervuiling die daar het gevolg van is. ‘Maar als ik ’s avonds in de spiegel kijk, denk ik: doe er dan wat aan.’ Dat hij zijn eigen uitdaging met beide handen heeft aangegrepen, bleek uit de visie op de toekomst van de RAI, die hij in woord en beeld etaleerde. Kort samengevat kwam het erop neer dat de RAI verandert van een evenementenbedrijf dat vooral kijkt naar financiële baten naar een bedrijf dat de baten voor Amsterdam en de Amsterdammers vooropstelt. Daarbij horen een aantrekkelijke omgeving (met groene verblijfsruimten waar ook kleine middenstanders een plek kunnen krijgen) en een logistiek die de buurt volledig ontlast, onder meer door goederen ondergronds aan- en af te voeren. ‘Binnen mijn bedrijf wordt dit al Pauls tunnelvisie genoemd’, grapte Riemens.

De Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA) bestaat in februari 2019 honderd jaar, maar directeur Martin Berendse liet blijken dat de bieb verre van een instituut van het verleden is. Hij ontvouwde zijn plannen voor een OBA NEXT. Die moet naar zijn smaak in Zuidas komen, enerzijds omdat ‘dit nieuwe stadscentrum’ bij uitstek ruimte biedt aan ‘een innovatieprogramma waarin de menselijke maat centraal staat’ en anderzijds omdat er dankzij de aanwezigheid van duizenden VU-studenten en –medewerkers ‘massa gemaakt kan worden’. De plannen van OBA zijn nog onderwerp van gesprek met Zuidas.

Natuurlijk waren er ook kritische geluiden. Zo stelde iemand in de zaal dat in Zuidas vooral woningen worden opgekocht om ze vervolgens peperduur te kunnen verhuren. SP-raadslid Tiers Bakker steunde deze stelling. ‘Expats zijn niet bezig met hun buurt, maar met beleggen’, zei hij, al herstelde hij zich daarna, vanuit het besef dat het over één kam scheren van welke bevolkingsgroep dan ook riskant is. Er zijn ook genoeg goede expats, voegde hij later toe. Bovendien zat in de zaal een bewoonster van Ella, een complex sociale huurwoningen in het hart van Zuidas. Ze vertelde dat Zuidas voor haar gewoon een woonbuurt is, waar alle voorzieningen beschikbaar zijn en haar zoontjes voetballen en met andere kinderen spelen. Waar misschien meer aandacht voor kan komen, zo stelde Eline Kik (directeur van de Green Business Club Zuidas) zijn ‘rafelranden’: niet álles hoeft tot in de puntjes georganiseerd te zijn, er moet ruimte blijven om buiten de lijntjes te spelen, te werken en te vernieuwen. Ruth Jansen, die woont en werkt en vlogt in Zuidas, hield met enthousiasme een pleidooi voor het zelforganiserend vermogen van Zuidassers. ‘We moeten elkaar gewoon opzoeken. Organiseer vaker iets met je buren.’ Iets wat ze zelf al jaren in de praktijk brengt.