skip to main content

De voordeur van het appartement zwaait open, gevolgd door een energiek welkom. Onze schoenen gaan uit – dat lijkt niet meer dan gepast als we bij Cisca Griffioen op bezoek zijn in Buitenveldert. In een vorig leven was zij als medicus opleider van zo’n tienduizend Nederlandse artsen. Inmiddels is ze zeventien jaar voorzitter van het Bewonersplatform Zuidas. Ze leidt ons over het onberispelijke tapijt naar een tafel in de woonkamer. De koffie en koekjes staan al klaar. Even later sluiten Marleen Munniksma en Anneke Wevers aan, beiden ook al jaren betrokken bij het bewonersplatform. Maar in maart 2023 hield het Bewonersplatform Zuidas op te bestaan. Het is de drie commissieleden – plus de tijdens het gesprek afwezige Monique Disselhoff en medewerker Jeanette Bloem – niet gelukt opvolgers te vinden. Is dat gebrek aan animo iets van deze tijd misschien? ‘Je merkt dat mensen best bereid zijn af en toe te helpen, alleen op structurele basis is kennelijk niet haalbaar’, schetst Griffioen de tijdgeest. Terwijl het je als mens verrijkt, vindt Marleen Munniksma: ‘Ik wist niets van gebiedsontwikkeling toen ik begon. Nu denken ze vaak dat ik stedenbouwkundige ben.’ En het hoeft ook helemaal niet ingewikkeld te zijn, volgens Anneke Wevers: ‘Ga gewoon eens de wijk in om te zien wat er nodig is. En durf in het klein te beginnen. Met het snoeien van een heg bijvoorbeeld, zodat de stoep voor iedereen toegankelijk blijft.’

Bewonersbelangen

Wordt bij alle ontwikkelingen rekening gehouden met de bewoners? Deze vraag stond altijd centraal voor het Bewonersplatform Zuidas, een koepelorganisatie waarin meerdere bewoners- en belangenorganisaties binnen Zuidas bij elkaar kwamen. ‘We hielden de drempel zo laag mogelijk, iedereen moet mee kunnen praten’, zegt Griffioen. Dat praten vraagt om flink wat doorzettingsvermogen, vult Wevers aan. ‘Je moet daarbij vindingrijk en creatief zijn. En een “dat zullen we nog weleens zien”-houding wil ook weleens helpen.’

Meepraten aan de voorkant

Onverzettelijkheid van bewoners leidde geregeld tot tastbare resultaten. Zo zou er jaren geleden op het Amaliaplein (toen nog ‘Vijfhoek’) bovengronds parkeerruimte komen voor duizenden fietsen. Bewoner Frans Nieuwenhuis zette zich toen als fietsparkeeradviseur van het toenmalige VIA-bestuur (buurtvereniging Vereniging Irenebuurt Amsterdam), en gesteund door het bewonersplatform, onvermoeibaar en met succes in voor een ondergrondse garage. Marleen Munniksma vertelt wat er volgens haar vaak misgaat: ‘Door bewoners niet meteen bij de plannen te betrekken, komen ze op een later moment alsnog met twee keer zo veel energie via de flank binnen. Laat bewoners eerder meepraten, grote kans dat je er dan medestanders bij hebt.’ Bovendien, zo stelt Munniksma, lopen bewoners meestal langer mee in het gebied dan veel ambtenaren. ‘Dan komt er met veel bravoure – en met de allerbeste bedoelingen natuurlijk – een nieuwe projectmanager langs die het wiel opnieuw gaat uitvinden’, zegt Munniksma. ‘Terwijl het misschien handig is om eerst met de bewoners te gaan praten om zo een herhaling van overbodige zetten te voorkomen.’ Wevers ziet meer voordelen: ‘Als je plannen in een vroeg stadium durft te delen, geef je bewoners een gevoel van invloed en medeverantwoordelijkheid voor wat er in de wijk gebeurt. En zo werk je aan vertrouwen.’

Weerbarstige werkelijkheid

Natuurlijk is er af en toe teleurstelling. Pas geleden nog, toen het plan mislukte om in het Beatrixpark een dependance van het Conservatorium van Amsterdam te realiseren – volgens Munniksma ‘echt iets waar bewoners voor warmliepen en waarvoor de gemeente zich sterk had kunnen maken’. Ander voorbeeld: ‘Soms krijgen bewoners geen informatiebrief over bepaalde ontwikkelingen, domweg om dat zij net een paar meter aan de andere kant van een denkbeeldige lijn wonen.’

Kritische maar constructieve bijdrage

Tijdens het levendige gesprek valt de kritische én opbouwende houding op. ‘Een platform als klaagmuur bevalt ons niet zo’, zegt Munniksma. ‘Je vangt nou eenmaal meer vliegen met stroop dan met azijn.’ Vier keer per jaar werd het platform door de gemeente bijgepraat. Anneke Wevers: ‘We gaan dan niet direct schreeuwen en blijven zolang mogelijk praten. We vertrouwen daarbij op onze kennis en bovendien: we kunnen zienswijzen indienen, bezwaar aantekenen en een gang naar de rechter maken. De barricaden op kan altijd nog.’ Hoewel het bewonersplatform nu ophoudt te bestaan, betekent dat niet het einde van de betrokkenheid bij Zuidas, blijkt als we na het gesprek naar de lift worden begeleid: ‘En nu moet ik opschieten, want ik wil zo nog naar de bewonersbijeenkomst in de RAI’, zegt Griffioen. ‘Daar wil ik mijn stem nog wel even laten horen.’

Geef uw mening

Nico Jansen, Amsterdam

Dank voor jullie inzet al die jaren. Wij gaan in jullie geest voort op het pad dat al lang geleden ingeslagen is. Als de mogelijkheid geboden wordt denken we graag mee, maar als het nodig is schromen we niet de politieke- of juridische weg te bewandelen. Zoals nu beroep bij de Raad van State tegen het te grote transformatorstation Nieuwe Meer II. Jammer dat de nieuwsbrief is gestopt, altijd met belangstelling gelezen. Met vriendelijke groet, Nico Jansen, vereniging "De Oeverlanden Blijven!"

Monique Disselhoff Gribnau

Met echte Bewonersparticipatie/medezeggenschap kan het vertrouwen in de overheid worden verbeterd.