Waar in Zuidas
In het nieuwe station Amsterdam Zuid kunnen voetgangers straks zonder nat te worden van de ene naar de andere passage lopen. De looppaden buitenom zijn overkapt. Ook van en naar de bussen en trams lopen wordt aangenamer. Die bevinden zich veel dichter bij het station dan nu het geval is. Buiten deze looproutes voor voetgangers om ligt een route voor fietsers, van en naar de stallingen in het station: aan de westkant van de tweede passage die we nu bouwen (de Brittenpassage) en aan de oostkant van de bestaande entree (de Minervapassage). Op deze manier kruisen voetgangers en fietsers elkaar niet. Het lijkt voor de hand liggend, maar dat is het niet. Een openbaar vervoersknooppunt ontwerpen waar mensen als vanzelf begrijpen hoe ze het beste kunnen lopen, waar ze niet tegen elkaar op botsen en waar voldoende ruimte is op de trappen en perrons – het is een vakgebied. Verkeersdeskundige Jeroen Stegeman en loopstromenspecialist Vivian Scheepers hebben zich er de afgelopen jaren intensief mee beziggehouden.
Veilig en comfortabel
‘Bij elk ontwerpvoorstel of bouwplan in een stationsgebied moet je je afvragen wat het betekent voor de voetgangers’, zegt Stegeman. ‘Hoe veel zijn dat er? Hoe bewegen ze zich naar de perrons toe en van de perrons af? Van en naar de bussen, trams, metro’s en fietsenstallingen? En wat moet je vervolgens bouwen om te zorgen dat ze zich veilig en comfortabel kunnen verplaatsen?’ Zo speelden voetgangers een belangrijke, vaak doorslaggevende rol in het ontwerpproces van het nieuwe station Amsterdam Zuid. ‘Als uit simulaties bleek dat er opstoppingen ontstonden of dat voetgangers elkaar in de weg liepen, moesten we terug naar de tekentafel’, zegt Scheepers.
Vervoersmodellen
Stegeman was al in 2013 betrokken bij de vraag hoe het openbaar vervoersknooppunt eruit moest komen te zien en hoe breed perrons, trappen en passages moesten worden. ‘Het bepalen daarvan begint met vervoersmodellen op landelijk en gemeentelijk niveau. NS en ProRail schatten het verwachte aantal treinreizigers in, de gemeente Amsterdam het verwachte aantal gebruikers van het stedelijk openbaar vervoer en de fiets. Zo ontstaat een eerste beeld van het aantal mensen dat van en naar het station reist, dat op of bij het station overstapt, welke vervoermiddelen ze gebruiken en wat voor dienstregeling daar dan bij hoort.’
Simulaties
Maar daarmee heb je nog geen openbaar vervoersknooppunt dat voetgangersstromen soepel afwikkelt. Computersimulaties zorgden voor verdere verfijningen. Zo’n simulatie laat bijvoorbeeld het verschil zien tussen de ochtend- en de avondspits, legt Stegeman uit. ‘In de ochtendspits ligt de nadruk op mensen die tegelijkertijd aankomen en het station verlaten. De breedte van trappen en roltrappen moet daarop zijn berekend. In de avondspits komen mensen meer geleidelijk de perrons op en staat veel meer de vraag centraal hoe veel oppervlak je nodig hebt om iedereen veilig en comfortabel te laten wachten.’
Bekijk een voorbeeld van een simulatie
Beperkte ruimte
Tegelijkertijd zijn er natuurlijk beperkingen. Station Amsterdam Zuid ligt nu nog ingeklemd tussen de rijbanen van de A10. Om meer ruimte te maken, verdwijnen die ter hoogte van het station weliswaar onder de grond, maar de gevels van ABN AMRO aan de zuidkant en van het WTC aan de noordkant doen dat niet. Daar komt bij dat Amsterdam Zuid wordt uitgebreid met een extra treinperron met twee treinsporen. Het zijn factoren die de ruimte voor reizigers beperken en die tijdens het ontwerpen om een creatieve oplossing vroegen. Een van die oplossingen was een tweede reizigerstunnel onder het station: de Brittenpassage waaraan we momenteel werken. Daarnaast moest de huidige Minervapassage flink breder worden. En ook een voetgangersgebied dat binnen en buiten het station zo goed mogelijk gescheiden is van fietsers bleek de ruimte voor reizigers te verbeteren.
Looprichtingen
Maar het ontwerp kon nog beter, zegt Scheepers. ‘In een eerder ontwerp moesten fietsers na het stallen eerst naar buiten om te kunnen inchecken voor de trein of metro. In het verbeterde ontwerp lopen ze straks rechtstreeks vanuit de stalling een van de passages in.’ Andere ontwerpverbeteringen waren onder meer een nóg verdere verbreding van de Minervapassage (die wordt nu bijna even breed als het Zuidplein) en een betere positionering van de check-in en check-out poortjes en van de reizigersinformatieborden, zodat niet op ongewenste plekken opstoppingen ontstaan. ‘Voor voetgangersstromen gelden een paar belangrijke regels: bepaal zorgvuldig wanneer je wilt dat reizigers de keuze maken voor een bepaalde richting, ingang of specifieke perronopgang. Daarmee stel je de hoofdlooprichtingen vast. Kijk waar je absoluut geen barrières wilt hebben – een pilaar bijvoorbeeld. En voorkom kruisende voetgangersstromen – van de trein naar de tram bijvoorbeeld. De keuzes die we tijdens het ontwerpen over al deze dingen hebben gemaakt, bepalen of het vernieuwde station Amsterdam Zuid straks een veilig en aangenaam openbaar vervoersknooppunt is.’
Dit is de eerste aflevering in een serie over het werk achter de schermen aan de vernieuwing van station Amsterdam Zuid. Het station groeit uit tot het vijfde station van Nederland, na Amsterdam Centraal, Utrecht Centraal, Rotterdam Centraal en Schiphol Airport. Hoe verander je een streekstation in een volwaardig openbaar vervoersknooppunt?
Delen via
Geef uw mening
En komen er ook wachtruimtes om een drankje te nuttigen ? Wat te denken van sanitair , zal ook wel weer een probleem geven ,ook in treinen al waardeloos ! Ontwerpers denken alleen in hun eigen straatje , er wordt niets gevraagd aan de dagelijkse gebruiker ,jammer
Hoe oud ben je?
Is het mogelijk om op binnen het station - op de begane grond - van de ene naar de andere voetgangerspassage (oost west) te lopen? Dus niet buitenom of via de perrons boven.
Buitenom van de ene naar de andere passage en perrons die niet volledig overdekt zijn. En dit is straks dé toegangspoort van Amsterdam voor internationale treinreizigers. Armoede.
Dag Daan, nee dat is niet mogelijk. Je kunt wel buitenom en overdekt.
Een gemiste kans blijft dat het station (de perrons) niet volledig overkapt wordt, zoals b.v. het Bijlmerstation of Centraal Station.. In de winter is het er ijzig koud. Geen pretje voor de duizenden forenzen richting Utrecht, Den Haag, Rotterdam, etc. Geen reclame voor de Zuidas! En een "koele" ontvangst voor buitenlanders die van Schiphol komen
Och, heb je nog zo 1 met 'gemiste kans' ... mag ik een kotsbakje? Beter is het om je eerst goed in te lezen in een project voordat je als een verongelijkte kleuter populistische onzin uitkraamt!
Daan en Frans, ik vrees dat ik jullie niet op andere gedachten kan brengen maar weet in ieder geval dat de kappen Langer en breder worden, breder dan de perrons zelf.
Amstel, Bijlmer ArenA, CS, Sloterdijk en zelfs Duivendrecht zijn allemaal overdekt. Helemaal voor een belangrijk station dat straks alle internationale treinreizigers moet verwerken flink waardeloos. Onbegrijpelijk dat er zo wordt beknibbeld bij het nieuwe Station Zuid.
ziet er heel doordacht uit!