Waar in Zuidas
Marianne van Lochem, integraal ontwerpleider van het nieuwe station Amsterdam Zuid, kan er enthousiast over vertellen: hoe ontwerp je een station zo dat het er niet alleen tiptop uitziet maar ook goed te onderhouden is? ‘Het is niet veilig wanneer onderhoudsmensen straks met een ladder van meer dan zes meter over het perron lopen. Je moet er niet aan denken dat iemand de bovenleiding raakt. Daarom hebben we bij het ontwerpen van de perronkappen ladders ingebouwd. Stel je een soort vlizotrap voor, die je naar beneden kunt trekken.’ Nog een voorbeeld: de glazen wanden rondom de perronopgangen. Ook aan de binnenkant moeten die af en toe een lapbeurt krijgen. Maar hoe doe je dat boven zo’n meters diep gat? Hier biedt een voor de Noord/Zuidlijn bedacht systeem uitkomst, zegt Van Lochem. ‘Een soort abseilstoeltje waarbij de glazenwasser als een bergbeklimmer langs de wand hangt. Een aantal specialisten van de Noord/Zuidlijn werkt nu voor het programma Zuidasdok. Hun ervaring komt goed van pas.’
Technische installaties
Het nieuwe station vergt straks veel onderhoud. Naast de (zeer hoge) perronkappen en de glazen wanden rondom de perronopgangen geldt dat ook voor de twee passages, de fietsenstallingen, de perronvloeren, noem maar op. Ook technische installaties behoeven onderhoud. ‘Daarvoor moet je kruipruimtes in het ontwerp inbouwen, zodat technici er zonder hinder voor reizigers bij kunnen.’ En constructies moeten geïnspecteerd kunnen worden. ‘Denk bijvoorbeeld aan de funderingen waarop de daken rusten van de stationspassages. Grote delen van die fundering zie je niet meer terug in de passages, maar je moet er wel bij kunnen. Over het dak van die passages rijden treinen en metro’s en daar komen enorme krachten bij vrij. Dan wil je af en toe kunnen kijken hoe de fundering erbij ligt. Het ontwerp is zo gemaakt dat je er vanuit de fietsenstalling via een speciale ingang bij kunt komen.’
Meerdere beheerders
Wat het niet gemakkelijker maakt, is dat station Amsterdam Zuid een openbaar vervoerknooppunt wordt met meerdere beheerders. Alleen al voor het station geldt dat een deel voor de metro’s is en een deel voor de treinen. Amsterdam gaat over het metronet, ProRail over het treinnetwerk. En NS Stations is ook betrokken als exploitant van de winkels in het station. Voeg daar aan toe dat de tram aan de zuidkant en de bus aan de noordkant perrons krijgen met dezelfde architectonische uitstraling als het trein- en metrostation en je beseft dat dit ook iets betekent voor het onderhoud. ‘Met het jaarbudget waarmee we het straks moeten doen, willen we zo efficiënt mogelijk omspringen. Voorwaarde is dan dat al die partijen al tijdens het ontwerpproces meedenken en gezamenlijk keuzes maken’, zegt Van Lochem. ‘Qua uitstraling en reizigersgemak wil je niet dat de metro-opgangen of -liften en er anders uitzien dan die voor de trein. Maar ook qua onderhoud wil je dat niet. De verschillende partijen onderhouden hun eigen eigendommen. Maar ze doen dat wel slim. Het is het praktischer en goedkoper wanneer een onderhoudsmonteur in één keer alle liften langsloopt.’
Mooi oud worden
Lidwien van Kessel, projectleider Stations bij ProRail, is bij veel stationsvernieuwingen betrokken en weet als geen ander hoe belangrijk het is om al bij het ontwerp na te denken over het onderhoud. ‘Een mooi station nu moet over 25 jaar ook nog mooi zijn. Of beter gezegd: het moet mooi oud kunnen worden. Dat lukt alleen als je robuust ontwerpt en een doortimmerd beheerplan hebt. Het helpt om te werken met materialen die goed te vervangen zijn. We testen dit jaar verschillende vloertegels in het station. Je kunt fraaie, exclusieve vloertegels bestellen, maar als een aantal daarvan over pakweg vijf jaar aan vervanging toe is, moet je wel zeker weten dat ze nog te krijgen zijn. Het gaat dus niet alleen om mooi bouwen, maar ook om mooi houden. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor al het glas dat Amsterdam Zuid krijgt. We willen een schoon en heel station, met goed onderhoud waar reizigers zo min mogelijk last van hebben.’
Tekst: Hilde Postma
Dit is de vijfde aflevering in een serie over het werk achter de schermen aan de vernieuwing van station Amsterdam Zuid. Station Amsterdam Zuid groeit uit tot het vijfde station van Nederland, na Amsterdam Centraal, Utrecht Centraal, Rotterdam Centraal en Schiphol Airport. Hoe verander je een streekstation in een volwaardig openbaar vervoerknooppunt? De eerste aflevering ging over het ontwerpen van looproutes. De tweede aflevering over het ontwerpen van perronopgangen. De derde aflevering over de betegeling. De vierde aflevering over het bijna energieneutrale station.
Delen via
Geef uw mening
gaat er een piano staan zoals in de amstel station? dank
Goedemorgen Zuidas, Helaas komt er geen piano te staan in station Amsterdam Zuid. Dit heeft te maken met de loopstromen in het station.
Het blijft onvoorstelbaar dat dit het ontwerp is voor wat moet uitgroeien tot het tweede station van de hoofdstad. Hoe meer ik erover lees hoe triester ik het vind worden. Minimale overkappingen waar het bij wind zo onderdoor regent. Zelfs de grotere overkappingen boven de ingangen zijn rondom volledig open. Dat in een land waarbij hevige regenbuien steeds meer de norm zullen worden. Hoe verzin je het? Alweer een tijd geleden is een artikel beloofd waarin inhoudelijk ingegaan zou worden op deze zorgen. Tot op heden niets van terug gezien.
Zo sta je als reiziger straks, in de hoop dat de regen loodrecht naar beneden komt: https://www.prorail.nl/siteassets/homepage/projecten/amsterdam_zuid_verbouwing_2.jpg?width=1200&height=700&mode=crop
Beetje vreemd om zo veel energie in die tijdelijke kappen te steken. Want de tijdelijke kappen hoeven niet 25 jaar mee te gaan toch. Want ze zijn tijdelijk, toch? Toch?? Hoe bedoel je het tweede station van de hoofdstad (in een land met vaak guur weer) met internationale treinterminal heeft een paar lullige haltedakjes in plaats van een integrale perronkap?
Dag Aron, de perronkappen waar we in dit artikel over schrijven, zijn geen tijdelijke kappen. Dit gaat over het definitieve ontwerp van het nieuwe station Amsterdam Zuid. Het 'tweede station' gaat over reizigersaantallen dus over het (toekomstige) aantal gebruikers van het station.
Komt er ook een mooie witte piano in de hal????
Nee, wel een zwarte