Waar in Zuidas
Roij Scholten geeft advies over alles wat met de bodem te maken heeft. Ook als Zuidasdok dit jaar in het talud langs de A10 gaat werken, om daar het dak van de nieuwe Brittenpassage in te schuiven en in één moeite door het zuidelijke treinperron en de A10 Zuid richting Utrecht deels te verleggen. En in dat talud, zo bleek tijdens de schouw van een specialist in de zomer van 2022, heeft zich een ongenode gast gevestigd: de Aziatische duizendknoop. Een hardnekkige en snel groeiende, exotische plantensoort. ‘En voorheen gewoon bij het tuincentrum verkrijgbaar.’
Aziatische of Japanse duizendknoop?
Aziatische duizendknoop is een verzamelnaam voor drie verschillende plantensoorten: de Japanse duizendknoop, de Sachalinse duizendknoop en een kruising tussen die twee varianten, de Boheemse duizendknoop. Van nature komt de duizendknoop niet in Nederland voor, wel in Japan, China, Taiwan en Korea gekomen. In het midden van de negentiende eeuw is de plant in Nederland geïntroduceerd voor onderzoek. Vanaf het midden van de vorige eeuw kreeg de plant echt voet aan én in de grond, toen de plant via tuincentra, groenafval, grondverzet en maaiwerkzaamheden verder verspreid werd in de openbare ruimte.
Beschadigen
Op ons werkterrein in de Arnold Schönberglaan is de Japanse variant van deze hardnekkige exoot aangetroffen – om precies te zijn in het talud langs de A10, tussen de klaarliggende dakdelen voor de extra stationspassage en de Parnassusweg in. ‘Ze hebben aan een paar millimeter stengel of wortel al genoeg om te groeien, de plant is echt een woekeraar die funderingen en civiele constructies kan beschadigen’, zegt Scholten. ‘Dat wil je niet op een bouwplaats. Bovendien is het daar een drukte van belang, met veel verplaatsing van grond en het bijkomende risico van verdere verspreiding. Dus als je de plant gaat bestrijden, wees er dan zeker van dat je ieder stukje te pakken hebt.’
Opsporen
Altijd als er bij een project in Zuidas grondverzet komt kijken (het uitgraven en verplaatsen van grond) wordt gecontroleerd op de aanwezigheid van de Aziatische duizendknoop. In dit geval was een visuele inspectie voldoende om de plant te ontdekken. Maar voor detectie zijn er meer mogelijkheden, zoals het laten doen van DNA onderzoek op bodemmonsters. En als je echt snel wilt weten of er duizendknoop in de grond zit, dan is daar nog de trouwe viervoeter: speciaal getrainde honden herkennen namelijk de geur van de wortels van de duizendknoop.
Bestrijding
De duizendknoop heeft in Nederland geen natuurlijke vijand, maar die is wel in Oost Azië te vinden: de Japanse bladvlo. Daarmee is de gemeente Amsterdam in 2020 een experiment gestart op het Piet Kranenbergpad. Die methode lijkt volgens Scholten echter meer geschikt voor beheersing dan bestrijding. ‘Bovendien is er een lange adem voor nodig en die tijd hebben we nu niet.’ Voor direct resultaat kun je kiezen voor het ontgraven en afvoeren van de grond waarin de duizendknoop zit. Een verwerker kan die grond dan reinigen door verhitting of inpakken zodat de plant stikt. Dat verhitten kost relatief veel energie en is daarmee minder duurzaam. ‘Daarbij is de grond na een thermische reiniging ‘levenloos’ en dus minder geschikt voor hergebruik elders’, voegt Scholten daaraan toe.
Afwegingen
Hergebruik van grond is voor Zuidasdok een belangrijk streven, maar bij de aanpak van de groeilocatie langs de A10 spelen ook andere afwegingen. ‘Voor de stabiliteit van het talud was het verstandig om het grootste deel van de grond op zijn plek te houden,’ merkt Scholten op. ‘We hebben alleen de toplaag ontgraven en afgevoerd. Aan de achtergebleven bodem hebben we de grond eerst verrijkt met CleaRoot-granulaat en vervolgens de grond luchtdicht afgedekt met folie. CleaRoot voedt de in de grond aanwezige microben die daarbij de zuurstof verbruiken. Daardoor sterven de wortels van de plant af.’ Om de microben daarvoor voldoende tijd te geven blijft de folie de zitten tot de graafwerkzaamheden voor de tunnel starten.
Bevriezen
De duizendknoop is alom aanwezig in Amsterdam. Er wordt dan ook druk geëxperimenteerd met technieken om de plant eronder te krijgen, zoals met het elektrocuteren van de duizendknoop of met het zeven van grond zodat de plantdelen handmatig gescheiden kunnen worden. ‘Ook binnen Zuidasdok zoeken we steeds naar betere technieken’, zegt Scholten. ‘Bijvoorbeeld op ons werkterrein tussen de sporen ten oosten van de Beethovenstraat, waar diverse groeilocaties zijn ontdekt.’ Gaan we hier ook weer afgraven en afdekken? ‘Nee, en we gaan ook niet verhitten. We kiezen dit keer waarschijnlijk voor het tegenovergestelde: we bevriezen de grond zodat de plantencellen onherstelbaar beschadigd raken. En dat houden we vol totdat ze het leven hebben gelaten.’
Wilt u het groen zien waar wel wél trots op zijn? Wandel dan vooral ons Ommetje Groen.
Delen via
Geef uw mening
Wat een leuk verhaal. Weer wat geleerd!
er zijn toch wel soorten groen die zonder veel onderhoud stand houden ,maar het probleem is dat B&W tegen teveel groen is en er liever op gaat bouwen ,indien mogelijk zet eer madeliefjes en /of paardebloemen neer ,en maak er een feestje van
Madeliefjes, paardenbloemen of wat je er verder ook neerzet maken in dit geval geen schijn van kans, de duizendknoop groeit zeer snel en kan tot 4 meter hoog worden. Er is letterlijk geen kruid tegen gewassen.