'Je wilt niet dat ze de bouwkuip in rijden'

‘Kijk, op de negen begint het al voller te raken’, zegt wegverkeersleider Kim Robinson terwijl ze op een van haar schermen wijst. ‘Sorry, ik bedoel natuurlijk de A9. Vakjargon’, lacht ze vervolgens. Het is maandagochtend 7 augustus, een uur of tien. Zo’n anderhalve dag geleden zijn de A4 en A10 Zuid vanaf knooppunt Badhoevedorp tot oprit S109 Rivierenenbuurt afgesloten. In deze periode schuiven we twee gigantische delen van het dak voor de nieuwe reizigerspassage van station Amsterdam Zuid op hun plek. Verkeer wordt acht dagen lang omgeleid via onder andere de A9, en vanuit de verkeerscentrale Noordwest-Nederland in Velsen wordt goed in de gaten gehouden of omleidingsroutes dichtslibben. ‘De afzetting verliep zaterdagavond soepel’, zegt Robinson. ‘Ik zag wel wat voertuigen langs de weg stil staan, maar dat is niet uitzonderlijk. Er zijn altijd verbaasde automobilisten die op het laatste moment hun TomTom checken.’

Niet alleen voor de rode kruizen

Het afsluiten van een verkeersader als de A10 heeft niet alleen plaatselijk, maar ook regionaal en zelfs landelijk grote impact. Er gaat een immense voorbereiding aan vooraf, en daar is ook Rijkswaterstaat nauw bij betrokken. ‘Mensen denken vaak dat wij er alleen zijn om op het moment suprême rode kruizen boven de weg te plaatsen’, zegt Robinson. ‘Maar er komt veel meer bij kijken. We zien erop toe dat alles van begin tot eind veilig verloopt. We blijven continu monitoren: doen alle systemen het? Is er niet een iets te ijverige aannemer die alvast begint met het afzetten van de weg? Stappen er geen automobilisten uit om de schrikhekken te verplaatsen?’ En dan, na een korte pauze: ‘Het zal je verbazen, maar ook dat gebeurt wel eens. En je wilt natuurlijk niet dat ze vervolgens de bouwkuip in rijden.’

Detectielussen en matrixborden

Vanaf een soort balkon achter glas kijken we even later uit over het gehele verkeerscentrum. Onder ons bevinden zich een stuk of acht gigantische bureaus, ieder met zo’n vijf computerschermen en daarachter nog een groot display met de beelden van tientallen wegcamera’s. ‘Iedere desk monitort een ander gebied. Dat daar is de Coentunnel, daar de Zeeburgertunnel. En dat is de ring A10.’ Robinson wijst naar een van de camerabeelden waarop het gat in de A10 Zuid goed te zien is. ‘Via detectielussen (koperdraden verzonken in het wegdek, red.) krijgen we veel informatie binnen. Hoe hard mensen rijden bijvoorbeeld, dat het ergens vaststaat, en zelfs wanneer iemand aan het spookrijden is. Door het inschakelen van de camera’s kunnen we snel zien wat er aan de hand is. En daar kunnen we weer naar handelen, bijvoorbeeld door matrixborden boven de weg aan te passen, een weginspecteur die kant op te sturen of hulpdiensten in te schakelen.’

Geleerd van de zomerafsluiting van 2022

Tot nu toe hoefde dat gelukkig nog niet, weet ook Niels van den Brink, verkeersmanager bij Zuidasdok. Want niet alleen in de verkeerscentrale van Rijkswaterstaat, ook lokaal houdt een operationeel team de situatie op de weg nauwlettend in de gaten. ‘Het helpt mee dat de afsluiting midden in de zomervakantie valt, en niet aan het begin zoals in 2022’, zegt Van den Brink. ‘Ook zijn we ver van tevoren met de communicatie gestart, dat werpt zijn vruchten af. In de vroege maandagochtendspits hadden we zo’n half uur vertraging bij de Schipholtunnel – dat is te verwachten en dat valt eigenlijk ontzettend mee. We waarschuwen immers voor vertragingen die kunnen oplopen tot een uur.’ Het team heeft daarnaast veel geleerd van de 11-daagse afsluiting van de A4 en A10 in de zomer van 2022. ‘Bij de omleidingsroutes hebben we toen heel goed kunnen zien welke verkeerslichten we moesten aanpassen, door ze bijvoorbeeld langer op groen te zetten. Die data hebben we dit jaar weer gebruikt: in heel Amsterdam hebben we zo’n vijftig verkeerslichten aangepast. Op de De Boelelaan, bijvoorbeeld.’

Schouwen