skip to main content
Een groen ov-knooppunt midden in de stad

Er is al veel over gezegd en ook gemopperd: station Amsterdam Zuid wordt geen iconisch gebouw à la Amsterdam Centraal. De trein- en metroperrons krijgen ieder een eigen kap, de bus- en tramhaltes ook. Dit betekent dat reizigers ook in het vernieuwde station in de buitenlucht wachten op hun vervoer.

Openbaar vervoersknooppunt

‘Amsterdam Zuid is geen station, maar een openbaar vervoersknooppunt’, zegt architect Koen van Velsen. Hij is Zuidasdoks belangrijkste adviseur op het gebied van ruimtelijke en architectonische kwaliteit. ‘Dat openbaar vervoersknooppunt staat niet los van de stad, maar gaat er juist in op. Openbaar vervoer maakt een steeds belangrijker deel uit van het leven in de stad. De twee passages die onder de sporen doorlopen zijn stedelijke routes. Je loopt er niet in een station, maar door de stad. En natuurlijk, als je vanuit een passage omhooggaat kun je er de trein of metro pakken.’ De essentie van het ontwerp is de samenhang tussen de openbare ruimte en alle vormen van openbaar vervoer. ‘Zo ontstond het idee van beschutte overkappingen voor alle verschillende vormen van openbaar vervoer. In plaats van wat je vaak ziet: een station, met aan de voor- of achterkant een busstation.’

Groen toevoegen

De opdracht aan de architecten was ook om zo veel mogelijk groen toe te voegen aan Zuidas. Iets wat met één alles overkoepelende kap niet mogelijk was. Een van de uitdagingen in het ontwerp was de bijzondere ligging van station Amsterdam Zuid: heel laag, op de scheidslijn van twee polders. In combinatie met de versteende omgeving leidt dit ertoe dat hemelwater moeilijk weg kan. Dat is merkbaar: er was de laatste jaren regelmatig wateroverlast voor de entree van het station en in de reizigerstunnel. ‘In het ontwerp kiezen we voor een structurele oplossing: het station en zijn omgeving moeten beter in staat zijn om overvloedig regenwater langere tijd vast te houden, zodat het rioolstelsel niet wordt overbelast’, zegt Frank Bouwman, projectleider Architectuur en Bouwkunde. In plaats van hemelwater direct af te voeren, kan de openbare ruimte water langer vasthouden. ‘De begroeide perronkappen werken hetzelfde als een normale tuin, waarin het water geleidelijk wegzakt.’

Aantrekkelijk verblijfsgebied

Niet alleen de perronkappen worden groen, dat geldt ook voor de omgeving van het station. Zeker omdat hier de A10 ook nog eens onder de grond verdwijnt. Dit groen zorgt niet alleen voor betere waterberging, maar ook voor meer biodiversiteit en een aantrekkelijk verblijfsgebied. En dat in het hart van Zuidas. Bouwman: ‘Dat groen draagt ook bij aan vermindering van hittestress: steden worden steeds warmer en het is noodzakelijk zo te ontwerpen dat omgevingen waar mensen massaal verblijven koeler worden of blijven.’

Beschutte plekken

Het verblijf op de perrons van het vernieuwde station Amsterdam Zuid zal aangenamer zijn dan op de huidige perrons. ‘De kappen zijn zo breed dat ze over de perronrand uitsteken’, zegt Bouwman. ‘Dat geeft extra comfort. Daarnaast bieden de perrons, van zowel trein als metro, beschutte plekken. Op de metroperrons zijn dat abri’s, op de treinperrons komen wachtpaviljoens en banken met windschermen. De perronopgangen zijn aan drie kanten omgeven door een glazen gevel, die zorgt voor beschutting tegen wind en neerslag. Voor wie dat toch niet genoeg is: de nieuwe Brittenpassage en de vernieuwde Minervapassage bieden uitgebreide (winkel)voorzieningen. Dankzij het open karakter van het station en zijn omgeving kun je goed zien of je tijd hebt om nog wat bij de drogist te halen of moet doorlopen om in te stappen.’

Dit is de zevende aflevering in een serie over het werk achter de schermen aan de vernieuwing van station Amsterdam Zuid. Station Amsterdam Zuid groeit uit tot het vijfde station van Nederland, na Amsterdam Centraal, Utrecht Centraal, Rotterdam Centraal en Schiphol Airport. Hoe verander je een streekstation in een volwaardig openbaar vervoersknooppunt? De eerste aflevering ging over het ontwerpen van looproutes. De tweede aflevering over het ontwerpen van perronopgangen. De derde aflevering over de betegeling. De vierde aflevering over het bijna energieneutrale station. De vijfde aflevering over het onderhoud. De zesde aflevering over brandveiligheid.

Geef uw mening

Fred

Saskia, dank voor deze info , nu maar afwachten wat nieuwe college gaat melden morgen , heb weing hoop in goede Berichten , straks toch minder Groen zoals de wethouder van GL graag wil , zij willen meer stenen ,helaas

Fred

Saskia, nog een aanvulling inz het Groen , dit college heeft niks met Groen , zij willen stenen ,! Verder al het Groen trekt ook veel ongedierte aan en die zorgen voor veel onrust straks in de stationshallen , Dus : zonnepanelen en daar kan de verlichting van betaald worden . We zullen zien

Saskia Blaas, Zuidasdok

Dag Fred, zonnepanelen komen er zeker en wel op de perronkappen. Het station wordt zo goed als energieneutraal. En het groen wordt onderhoudsarm.

fred

SASKIA waarom toch al het groen ?? er zijn nu al geen hoveniers te vinden, leg er toch zonnepanelen boven op , dan ben je van een hoop ellende af , kost ook geld maar neem dIe stap . Wachten zal wel vaker voorkomen tzt , maak het wat aangenamer voor de klant , incl een koffie shop en niet te vergeten enkele toiletten , daar is nog niet nagedacht , denk ik, teveel partijen bemoeien zich er mee , en dan blijven besluiten uit . we wachten af wat er uit eindelijk gaat komen

Mitchell

Een hoop promopraat die moet verbloemen dat er gewoon geen geld beschikbaar is voor een volledige overkapping en normaal stationsgebouw. Er zijn in de wereld echt wel groene daken te vinden die qua omvang dit station kunnen overdekken. Al was er maar een gedeeltelijke doorlopende overkapping geweest. De minuscule droogloop (lees: knullig overkappinkje) buiten biedt bij regen en wind 0,00 bescherming tegen de elementen. Hetzelfde geldt voor de hoge overkappingen boven hoofdingangen die rondom volledig open zijn in plaats van omringd door glas. Daar regent het straks gewoon tot ver onder de overkapping naar binnen. Dat weten jullie zelf ook wel. Mooi dat de perronopgangen als enige wél aan drie kanten omgeven zijn door glazen puien die beschermen bieden tegen wind en regen. Gaan we als reiziger straks daar massaal staan wachten. Een dergelijk effect zie je o.a. bij de metrostations van de Ringlijn. Handig. Bij verstoringen en slecht weer ben je als reiziger gewoon de Sjaak hier. Dat is nu en dat is straks ook. Gezien de hoeveelheid reizigers die gebruik moeten maken van dit nieuwe Station Zuid is het ronduit een schande dat er niet gewoon een centrale stationshal is met goede wachtvoorzieningen, zoals bij ieder groot intercity station, en dat je het als reiziger mag doen met 'wachtpaviljoens' (lees: kleine glazen hokjes) op het perron. Natuurlijk is het nieuwe station een verbetering ten opzichte van de huidige situatie: heel veel slechter kan het niet. Budget 3.0 dit.

Amsterdammer

Mitchell, hoe oud ben je?

Mitchell

Amsterdammer, heerlijk weer zo'n compleet inhoudsloze reactie. Lees je eigen berichten rustig zelf terug in voorgaande artikelen. Ik ga die selectie niet voor je maken. ;)

Amsterdammer

Mitchell, kan je ook op een normale manier reageren? quote: Zegt de persoon die hier op iedereen in loopt te hakken die kritiek uit Voorbeelden aub, met je iedereen en hakken ... Mensen die niet normaal kunnen reageren kunnen van mij een reactie verwachten ja. Hoe mensen tegenwoordig kritiek uiten vind ik niet normaal. Jammer voor jou maar er zijn meer wensen dan alleen die van jou, wen er maar aan!

Mitchell

Zegt de persoon die hier op iedereen in loopt te hakken die kritiek uit en caps nodig heeft om z’n punt te maken. Waar maak jij je nou eigenlijk druk om “Amsterdammer”? Als er keer op keer vergelijkingen worden gemaakt met de functie van het Centraal Station is het ook handig dat de faciliteiten worden gematcht i.p.v. wat we nu voorgeschoteld krijgen. Amsterdam Centraal heeft die faciliteiten m.b.t. verblijf immers ook niet voor niks. Verstoringen rondom de Schipholtunnel zijn legio en het is de bedoeling dat Station Zuid een aantal belangrijke functies van het Centraal Station overneemt. Het huidige ontwerp past totaal niet bij die ambitie. Mij maakt vrij weinig uit dat het gebouw zelf geen architectonisch hoogstandje wordt. Wel dat je straks overal in de buitenlucht staat of hooguit in een wachthokje. Helemaal met het oog op weersomstandigheden die steeds extremer worden.

Amsterdammer

Mitchell, jouw manier van kritiek uiten geeft aan dat er iets niet goed zit bij je. Populair is dan ook in deze tijd om anderen te bekritiseren en soms zelfs beledigend te zijn (kleutergedrag) ... er zijn belangrijkere zaken om je ECHT druk over te maken. Als er vergelijkingen gemaakt zijn met het Centraal Station is dat alleen mbt de functie van het station/hub en niet met het uiterlijke en/of verblijf. Tegenwoordig hoeft men niet lang te wachten op de trein (of metro/tram/bus), zoals dat vroeger het geval was.

Mitchell

@Amsterdammer Een normale stationshal en centrale wachtvoorzieningen i.p.v. her en der een wachthokje is functionaliteit. Uit Trouw: "Naar verwachting neemt het aantal reizigers op Amsterdam Zuid toe van 80.000 naar 240.000 per dag in 2030." - er is geen station in Nederland dat zoveel reizigers moet verwerken en toch zo Spartaans is opgezet als dit nieuwe Station Zuid. Met goede reden lijkt mij. Zelfs spoor 9 en 10 van Station Sloterdijk zijn voorzien van een volledig overdekte overkapping en stationshalletje en daar stoppen slechts een handjevol Sprinters! Dit ontwerp is het label "tweede Centraal Station van Amsterdam" (zoals zo vaak geclaimd wordt) niet waardig.

Saskia Blaas, Zuidasdok

Dag Mitchell, in het ontwerpproces worden ambities en geld bij elkaar gebracht. Geld speelt altijd mee. Over de keuzes die we gemaakt hebben, hebben we 5 jaar geleden dit gepubliceerd: https://zuidas.nl/blog/2017/05/04/perronkappen-station-amsterdam-zuid-niet-dicht-wel-groen/

Amsterdammer

Mitchell en Mi (???), je mag je voorkeuren uitspreken, maar doe ff normaal! Verschillende mensen, verschillende smaken/prioriteiten. Je hoeft niet zo beledigend te zijn omdat je een andere voorkeur hebt! Belangrijkste is functionaliteit, een station/hub is geen verblijfplaats.

Mi

Benoem dat dan gewoon eens eerlijk in het artikel in plaats van keer op keer die marketingpraat over groen. Ergens voelt het ook nog eens zo dat jullie met deze gebrekkige beschutting reizigers de peperdure stationshoreca in proberen te jagen.

Saskia Blaas, Zuidasdok

Dag Mitchell, ik ga je niet op andere gedachten brengen, vrees ik. En natuurlijk speelt geld ook een rol bij de uitgangspunten voor het nieuwe station.

Rianna

Beetje dubbel gevoel na het wegkappen van al die bomen. Is er ook gedacht aan beperking van geluid op het station van alle drukte die daar straks komt en de snelweg ernaast? Zijn mensen met een beperking in brede zin als ervaringsdeskundigen meegenomen vanaf de ontwerptafel? Mooi en gezellig is lang niet voor iedereen toegankelijk en inclusief.

Saskia Blaas, Zuidasdok

Dag Rianna, ProRail heeft richtlijnen voor toegankelijke stations en daar voldoet het ontwerp helemaal aan. Dus ook met de gids- en geleidelijnen waarvoor we overigens contact hebben gehad met Viziris. Jouw vraag over geluid begrijp ik niet goed. De snelweg gaat immers ondergronds ter hoogte van het station. Of bedoel je iets anders? En ja dubbel is het; er gaat veel groen weg en er komt ander groen voor terug.

Monique Disselhoff Gribnau

Meer groen ok, maar bouw er een boog overheen svp!

Ted

Ik ben er een groot voorstander van om Station Zuid uit te breiden met een vijfde en zesde perron voor internationaal treinverkeer, zoals ook de ambitie is bij verschillende betrokken partijen. Maar is er ook een impressie van die situatie te tonen? Als de keuze wordt gemaakt om die twee extra perrons toe te voegen wordt nu een iets te groene voorstelling van de toekomstige situatie gepresenteerd. Dat gaat teleurstelling veroorzaken!

Richard Bakker

De indirecte gevolgen van de '2 procentsoperatie' voor Defensie a.g.v. de Oekraineoorlog lijken nu al zichtbaar te worden. Magere tijden zijn uitgebroken voor ZuidasDok. Dit miljardenproject was al niet opgenomen in het regeerakkoord voor het kabinet Rutte 4. De voltooiing hiervan wordt nu steeds verder opgeschoven. 'Groen' lijkt hier nu als zoethoudertje te fungeren om het gemis aan normale stationsvoorzieningen te kunnen verhullen. Eerdere ambities om het stationsgebied hoogwaardig in te richten smelten als sneeuw voor de zon. Voor de Zuidas dreigt nu het scenario 'private rijkdom, publieke armoede'...

Saskia Blaas, Zuidasdok

Ik snap je punt Ted. Die impressie hebben we niet en dat heeft ermee te maken dat er ook nog geen ontwerp is. Maar je kunt er vanuit gaan dat aan de rechterkant van deze impressie de reep groen gehalveerd wordt. Ons project maakt de fundering voor die extra treinsporen. ProRail maakt daarna de extra treinsporen. En natuurlijk twijfelen wij ook wel of we deze impressie moeten laten zien omdat dingen mogelijk veranderen in de komende 15 jaar maar het is ook goed om te laten zien waar Zuidasdok naartoe werkt.